Κινάση Κρεατίνης (CPK): Σχετίζεται με τη Μυοπάθεια από Στατίνες;

Η κινάση κρεατίνης (CPK ή CK) αναφέρεται συχνά όταν μιλάμε για βλάβες ή/και καταπόνηση του μυϊκού συστήματος. Σε αυτό το άρθρο θα γνωρίσουμε ορισμένα σημαντικά στοιχεία για τη σχέση αυτού του ενζύμου με τη μυοπάθεια προκαλούμενη από στατίνες.  

Κινάση Κρεατίνης CPK: Τι είναι και γιατί αυξάνεται σε Μυϊκές Βλάβες;

Η κινάση κρεατίνης ή αλλιώς φωσφοκινάση της κρεατίνης (CPK, ή CK) είναι ένα ένζυμο που εντοπίζεται σε μεγαλύτερες ποσότητες στους ιστούς του σώματος όπου οι ενεργειακές απαιτήσεις είναι συνήθως υψηλές: μύες, καρδιά και εγκέφαλο. Σε καθεμία από αυτές τις περιοχές, βρίσκεται μια διαφορετική ισομορφή του ενζύμου: CK-MM στους μύες, CK-MK στην καρδιά, και CK-BB στον εγκέφαλο. Ωστόσο σε μια «τυπική εξέτασης αίματος», δεν διακρίνεται συνήθως ο τύπος, και αναφέρεται η ολική κινάση κρεατίνης (CPK ή CK).

Η λειτουργία αυτού του ενζύμου είναι η μετατροπή της κρεατίνης σε κινάση φωσφοκρεατίνης μέσω της χρήσης ΑΤΡ, του ενεργειακού νομίσματος στα κύτταρα. Όσον αφορά το μυϊκό σύστημα, αυτή η αντίδραση επιτρέπει τη συστολή των μυών. Είναι μια αντίδραση αναστρέψιμη, μπορεί δηλαδή να παραχθεί ATP με αντίστροφη πορεία -από την κρεατίνη-, για την αποθήκευση ενέργειας.

Η κινάση κρεατίνης είναι ένας δείκτης βλάβης στο μυϊκό σύστημα. Ο λόγος είναι ότι όταν τα μυϊκά κύτταρα υπόκεινται σημαντικές φθορές, εντοπίζονται υψηλά επίπεδα του ενζύμου CPK στο αίμα, λόγω «διαρροής» του από τους μύες. 

Ποια η Σχέση μεταξύ Κινάσης Κρεατίνης και Μυοπάθειας από Στατίνες;

Οι στατίνες είναι η πλέον διαδεδομένη φαρμακευτική αγωγή για τη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας. Παρά τα αδιαμφισβήτητα ευεργετικά αποτελέσματα στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου, η λήψη τους σχετίζεται πολύ συχνά με επώδυνα μυϊκά συμπτώματα. Η λεγόμενη Μυοπάθεια από Στατίνες, είναι ένα σημαντικό πεδίο μελέτης για τους επιστήμονες, καθώς αποτελεί τον πιο ισχυρό ανασταλτικό παράγοντα στη χρήση αυτών των φαρμάκων,  με επιβαρυντικές συνέπειες για το υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. 

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι φαίνεται πως υπάρχει ένα μεγάλο εύρος στη «σοβαρότητα» των συμπτωμάτων αλλά και της παθογένειας που μπορεί να εκδηλωθεί από τη λήψη Στατινών. Οι ειδικοί μάλιστα τονίζουν την αδυναμία ενός κοινά αποδεκτού ορισμού που θα περιλαμβάνει με ακρίβεια τη διαφορετική συμπτωματολογία. 

Σε γενικές γραμμές το φάσμα της μυοπάθειας από Στατίνες περιλαμβάνει: τις ήπιες-μέτριες σε ένταση μυαλγίες, με αδυναμία ή κόπωση, τη μυοσίτιδα, με εκδήλωση φλεγμονής, και τη σπάνια, δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή ραβδομυόλυση. 

Αν και η κινάση κρεατίνης όπως αναφέραμε παραπάνω, είναι χαρακτηριστικός δείκτης της μυϊκής βλάβης, στην περίπτωση της μυοπάθειας από στατίνες φαίνεται ότι δεν έχει ανάλογη διαγνωστική αξία. Κι αυτό γιατί τα επίπεδα της CPK είναι συχνά φυσιολογικά σε άτομα με μυϊκά συμπτώματα που λαμβάνουν στατίνες (ήπια, μέτρια μυαλγία), ενώ μπορεί να είναι αυξημένα σε ασυμπτωματικούς ασθενείς.

Για αυτούς τους λόγους η κινάση κρεατίνης θεωρείται ένας μη ευαίσθητος δείκτης για τις μυοπάθειες από στατίνες, ειδικά σε περιπτώσεις ηπιότερης συμπτωματολογίας.  Παρόλα αυτά μπορεί να χρησιμοποιείται ως δείκτης διάκρισης μεταξύ μυοσίτιδας (αυξημένες τιμές CPK, αλλά χαμηλότερες από 10 φορές του ανώτατου φυσιολογικού ορίου) και ραβδομυόλυσης (αυξημένες τιμές CPK περισσότερο από 50 φορές του ανώτατου φυσιολογικού ορίου ή 10 φορές του ανώτατου φυσιολογικού ορίου σε συνδυασμό με διαταραχές στη νεφρική λειτουργία). 

Αν και λόγω έλλειψης σαφών διαγνωστικών κριτηρίων, όπως και του φάσματος της συμπτωματολογίας, δεν μπορεί να υπολογιστεί με σχετική ακρίβεια η συχνότητα εμφάνισης της,  η ήπια-μέτρια συμπτωματολογία μυοπάθειας από στατίνες φαίνεται ότι είναι αρκετά συχνή στον πληθυσμό.  Μάλιστα, οι επιστημονικές μελέτες παρουσιάζουν ποσοστά με σημαντική απόσταση μεταξύ τους: για παράδειγμα μπορεί να δούμε ποσοστά μυϊκών συμπτωμάτων να κυμαίνονται από 10-25%.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η κινάση κρεατίνης αν και όταν αυξάνεται υπάρχει περίπτωση να συνοδεύεται από μυϊκή βλάβη, μια φυσιολογική τιμή μπορεί να οδηγήσει σε υποεκτίμηση της μυοπάθειας από στατίνες.

Σε αυτή την περίπτωση, μάλλον το προσωπικό βίωμα του ατόμου που ταλαιπωρείται από μυϊκούς πόνους και αδυναμία θα αποτελέσει βασικό κριτήριο στην κλινική πρακτική για την καθοδήγηση και διαχείριση του προβλήματος από τον γιατρό.^(1-5)

Cardioril MYO: Η Συμβολή του στη Μυοπάθεια από Στατίνες

Το Cardioril MYO είναι ένα διατροφικό συμπλήρωμα χρήσιμο ενάντια στη Μυοπάθεια από Στατίνες. Το Συνένζυμο Q10^(6-8) και η Βιταμίνη D^(9,10) που περιέχει μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία και βελτίωση των μυϊκών συμπτωμάτων. Πρόκειται για ουσίες που η έλλειψή τους έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση του προβλήματος. Ενώ αντίθετα η συμπληρωματική τους λήψη φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά. Η υψηλής συγκέντρωσης Κουρκουμίνη που περιέχεται επίσης στο Cardioril MYO μπορεί να βοηθήσει περαιτέρω στην προστασία των μυϊκών κυττάρων από τις βλάβες και την μυϊκή αποκατάσταση.^(11-14)

Πηγές

1. Abed W, Abujbara M, Batieha A, Ajlouni K. Statin Induced Myopathy Among Patients Attending the National Center for Diabetes, endocrinology, & genetics. Ann Med Surg (Lond). 2022 Jan 27;74:103304. doi: 10.1016/j.amsu.2022.103304. 
2. Tomaszewski M, Stępień KM, Tomaszewska J, Czuczwar SJ. Statin-induced myopathies. Pharmacol Rep. 2011;63(4):859-66. doi: 10.1016/s1734-1140(11)70601-6.
3. Sathasivam S. Statin induced myotoxicity. Eur J Intern Med. 2012 Jun;23(4):317-24. doi: 10.1016/j.ejim.2012.01.004. 
4. Vinci P, Panizon E, Tosoni LM, Cerrato C, Pellicori F, Mearelli F, Biasinutto C, Fiotti N, Di Girolamo FG, Biolo G. Statin-Associated Myopathy: Emphasis on Mechanisms and Targeted Therapy. Int J Mol Sci. 2021 Oct 28;22(21):11687. doi: 10.3390/ijms222111687.
5. Arenas-Jal M, Suñé-Negre JM, García-Montoya E. Coenzyme Q10 supplementation: Efficacy, safety, and formulation challenges. Compr Rev Food Sci Food Saf. 2020 Mar;19(2):574-594. doi: 10.1111/1541-4337.12539. 
6. Fischer A, Onur S, Niklowitz P, Menke T, Laudes M, Rimbach G, Döring F. Coenzyme Q10 Status as a Determinant of Muscular Strength in Two Independent Cohorts. PLoS One. 2016 Dec 1;11(12):e0167124. doi: 10.1371/journal.pone.
7. Drobnic F, Lizarraga MA, Caballero-García A, Cordova A. Coenzyme Q10 Supplementation and Its Impact on Exercise and Sport Performance in Humans: A Recovery or a Performance-Enhancing Molecule? Nutrients. 2022 Apr 26;14(9):1811. doi: 10.3390/nu14091811.
8. Qu H, Guo M, Chai H, Wang WT, Gao ZY, Shi DZ. Effects of Coenzyme Q10 on Statin-Induced Myopathy: An Updated Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. J Am Heart Assoc. 2018 Oct 2;7(19):e009835. doi: 10.1161/JAHA.118.009835. 
9. Bhattacharyya S, Bhattacharyya K, Maitra A. Possible mechanisms of interaction between statins and vitamin D.QJM. 2012 May;105(5):487-91. doi: 10.1093/qjmed/hcs001.
10. Hou Q, Pang C, Chen Y. Association Between Vitamin D and Statin-Related Myopathy: A Meta-analysis. Am J Cardiovasc Drugs. 2022 Mar;22(2):183-193. doi: 10.1007/s40256-021-00492-8. 
11. Kunnumakkara AB, Bordoloi D, Padmavathi G, Monisha J, Roy NK, Prasad S, Aggarwal BB. Curcumin, the golden nutraceutical: multitargeting for multiple chronic diseases. Br J Pharmacol. 2017 Jun;174(11):1325-1348. doi: 10.1111/bph.13621.
12. Sahebkar A, Henrotin Y. Analgesic Efficacy and Safety of Curcuminoids in Clinical Practice: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Pain Med. 2016 Jun;17(6):1192-202. doi: 10.1093/pm/pnv024.
13. Fernández-Lázaro D, Mielgo-Ayuso J, Seco Calvo J, Córdova Martínez A, Caballero García A, Fernandez-Lazaro CI. Modulation of Exercise-Induced Muscle Damage, Inflammation, and Oxidative Markers by Curcumin Supplementation in a Physically Active Population: A Systematic Review. Nutrients. 2020 Feb 15;12(2):501. doi: 10.3390/nu12020501.
14. Sahebkar A, Saboni N, Pirro M, Banach M. Curcumin: An effective adjunct in patients with statin-associated muscle symptoms? J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2017 Feb;8(1):19-24. doi: 10.1002/jcsm.12140.