Τρόπος Ζωής και ΙΦΝΕ: Ποιά είναι τα Επιστημονικά Δεδομένα;

Η νόσος του Crohn και η Ελκώδης Κολίτιδα, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα χρόνιων παθήσεων που επιδρούν στον τρόπο ζωής. Τα δυσάρεστα και επίπονα συμπτώματα στις περιόδους έξαρσης της Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου, απαιτούν την προσαρμογή σε μια διαφορετική καθημερινότητα. Παρά όμως τις επιπτώσεις της πάθησης,  φαίνεται ότι συγκεκριμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορεί να έχουν ωφέλιμες επιδράσεις στην πορεία της αγωγής και της εξέλιξης της νόσου. 

Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τους κύριους παράγοντες της καθημερινότητας που σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες επηρεάζουν την ΙΦΝΕ και είναι τροποποιήσιμοι, μπορούν δηλαδή να αλλάξουν.

Καθημερινές Συνήθειες: Πώς Επηρεάζονται και πώς Επηρεάζουν την ΙΦΝΕ

Η Φλεγμονώδης Νόσος του Εντέρου είναι μια χρόνια πάθηση για την οποία δυστυχώς δεν υπάρχει μόνιμη θεραπευτική αγωγή. Στόχος των παρεμβάσεων είναι να επιμηκύνονται οι περίοδοι ύφεσης της νόσου, αλλά και της βελτίωσης των συμπτωμάτων  στη φάση έξαρσης.

Ο τρόπος ζωής δείχνει να παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της ΙΦΝΕ. Η τυπική “Δυτική” διατροφή που χαρακτηρίζεται από κατανάλωση τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, επεξεργασμένες τροφές, κόκκινο κρέας, και χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, έχει αρνητικές επιπτώσεις στον μικροβιόκοσμο του εντέρου (εντερική χλωρίδα). Η λεγόμενη “δυσβίωση” που προκύπτει, αφορά την ανισορροπία του είδους και τον αριθμό των μικροοργανισμών που αποικούν φυσιολογικά στο έντερό μας. Οι διαταραχές στην εντερική χλωρίδα είναι ένας από τους μηχανισμούς παθογένειας στις εντερικές φλεγμονές.

Η περίσσεια σωματικού βάρους και η παχυσαρκία που προκύπτουν ως αποτέλεσμα της κακής διατροφής και της έλλειψης σωματικής άσκησης, φαίνεται επίσης ότι επιδρούν επιβαρυντικά.

Από την άλλη, σε περιπτώσεις που έχει εκδηλωθεί η νόσος του Φλεγμονώδους Εντέρου,  η προσαρμογή σε συγκεκριμένες συνήθειες μπορεί να αποβεί βοηθητική σύμφωνα με τους ειδικούς.

Διατροφή στην ΙΦΝΕ

Παρόλο που δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο διατροφής που να έχει καθιερωθεί ως “ιδανικό” στην ΙΦΝΕ, εν τούτοις οι επιστήμονες συμφωνούν σε ορισμένες γενικές συστάσεις: περιορισμός των κορεσμένων λιπαρών (ζωικά λίπη) , της καφεΐνης, των  επεξεργασμένων τροφίμων (συσκευασμένα, έτοιμα τρόφιμα), της ζάχαρης και των γλυκαντικών. 

Ιδιαίτερο “κεφάλαιο” αποτελούν οι φυτικές ίνες. Πρόκειται για την κατηγορία των υδατανθράκων που ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να πέψει. Όμως οι διαιτητικές ίνες που βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, και δημητριακά ολικής άλεσης, αποτελούν “τροφή” για το εντερικό μικροβίωμα από το οποίο παράγονται ευεργετικές ουσίες, όπως το βουτυρικό οξύ. Σε κατάσταση υγείας, αλλά και ύφεσης της ΙΦΝΕ, οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν φυτικές ίνες. Αντίθετα, όταν η νόσος Crohn ή η Ελκώδης Κολίτιδα είναι σε έξαρση, θα πρέπει να αποφεύγονται. Ο λόγος είναι ότι το μικροβίωμα δεν μπορεί να τις διασπάσει επαρκώς, με αποτέλεσμα να λειτουργούν επιβαρυντικά. 

Διάφορα ειδικά διατροφικά σχήματα που βασίζονται σε περιορισμό (ή και αποκλεισμό) συγκεκριμένων τροφίμων/συστατικών έχουν δοκιμαστεί, κάποια με αξιόλογες ενδείξεις βελτίωσης της πάθησης. Η υιοθέτηση μιας ειδικής δίαιτας θα πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση των επαγγελματιών υγείας (Γιατρού, Κλινικού Διατροφολόγου) για να αποφευχθεί η έλλειψη θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό. 

Οι επιστήμονες επίσης τονίζουν την ανάγκη συμπληρωματικής λήψης θρεπτικών συστατικών και βιταμινών που μπορεί να παρουσιάζουν έλλειψη/ανεπάρκεια στη Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου. Όχι μόνο γιατί το κατεξοχήν όργανο θρέψης, το έντερο, μπορεί να μην λειτουργεί επαρκώς για την απορρόφησή τους, αλλά και γιατί όπως δείχνουν τα επιστημονικά στοιχεία, συγκεκριμένα αμινοξέα και Βιταμίνες μπορούν να λειτουργήσουν ωφέλιμα στην αναστολή της φλεγμονής.^(1-3)

Φυσική Άσκηση

Όταν η νόσος Crohn ή η Ελκώδης Κολίτιδα είναι σε φάση έξαρσης, είναι εύλογο ότι η δυνατότητα άσκησης περιορίζεται. Όμως τα στοιχεία δείχνουν ότι η γυμναστική μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη στην πορεία εξέλιξης της νόσου. Έτσι, όταν η πάθηση βρίσκεται σε ύφεση, οι ειδικοί συνηγορούν στην υιοθέτηση ενός κατάλληλου προγράμματος τακτικής άσκησης. 

Ο συνδυασμός της κατάλληλης ισορροπημένης διατροφής και άσκησης μπορεί να οδηγήσει και στην απώλεια του ενδεχόμενου περιττού βάρους, αποτέλεσμα που θα έχει ακόμα μεγαλύτερη θετική επίδραση στην πορεία της ΙΦΝΕ. 

Διαχείριση του Στρες

Όπως σε όλες τις χρόνιες παθήσεις, έτσι και στη Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου, το στρες και οι διαταραχές διάθεσης, λειτουργούν επιβαρυντικά. Παρουσιάζουν μάλιστα αμφίδρομη συσχέτιση.  Από τη μια δυσχεραίνουν την γενικότερη κατάσταση υγείας του οργανισμου και επομένως και της εντερικής φλεγμονής. Από την άλλη προκύπτουν και ως φυσικό αποτέλεσμα της ψυχοσωματικής επιβάρυνσης που προκαλεί η πάθηση. 

Ύπνος

Ο ύπνος είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για τη γενικότερη υγεία, πόσο μάλλον στην περίπτωση μιας χρόνιας πάθησης όπως η ΙΦΝΕ. Οι επιπτώσεις της πάθησης στην ποιότητα του ύπνου μπορεί να λειτουργήσουν σαφώς επιβαρυντικά. 

Η διαχείριση του στρες αλλά και των θεμάτων του ύπνου, αν και περίπλοκα ζητήματα, είναι δύο παράγοντες που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής στις περιπτώσεις Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου.⁽¹⁾

Butidep στην ΙΦΝΕ: Υποστηρίζει την Εντερική Υγεία

To Butidep είναι ένα πρωτοποριακό Τρόφιμο για Ειδικούς Ιατρικούς Σκοπούς χρήσιμο σε περιπτώσεις ΙΦΝΕ. Ο συνδυασμός των συστατικών του μπορεί να συμβάλλει στην εξισορρόπηση κρίσιμων παραγόντων της πάθησης: ενίσχυση του εντερικού φραγμού, αναστολή της φλεγμονής, υγιές εντερικό μικροβίωμα. 

Περιέχει δύο τύπους κάψουλας: 

• Λευκή κάψουλα: με Βουτυρικό Ασβέστιο DRcaps^Ⓡ βραδείας αποδέσμευσης, με σκοπό να απελευθερώνεται στο παχύ έντερο, για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Το Βουτυρικό Ασβέστιο στο Butidep έχει υποστεί ειδική επεξεργασία που καλύπτει τη χαρακτηριστική οσμή του βουτυρικού. Το Βουτυρικό Ασβέστιο μεταβολίζεται από το εντερικό μικροβίωμα σε Βουτυρικό Οξύ, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του εντερικού φραγμού, παρέχοντας ενέργεια για στα εντερικά κύτταρα, ενώ βοηθάει και στην αναστολή της φλεγμονής.^(5-7)
• Μπλε κάψουλα: με L-Γλουταμίνη^(8-10), Βιταμίνη D^(11,12), και L-Τρυπτοφάνη^(13,14). Η Γλουταμίνη και η Βιταμίνη D συμβάλλουν στην ακεραιότητα του εντερικού φραγμού, προάγοντας τον πολλαπλασιασμό των εντεροκυττάρων και υποστηρίζοντας τη συνοχή των επιθηλιακών κυττάρων αντίστοιχα. Επίσης λειτουργούν βοηθητικά στο υγιές μικροβίωμα του εντέρου.  Η Τρυπτοφάνη συμβάλλει στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος και την αναστολή της φλεγμονής. 

Πηγές

1. Rozich JJ, Holmer A, Singh S. Effect of Lifestyle Factors on Outcomes in Patients With Inflammatory Bowel Diseases. Am J Gastroenterol. 2020 Jun;115(6):832-840. doi: 10.14309/ajg.0000000000000608.
2. Godala M, Gaszyńska E, Zatorski H, Małecka-Wojciesko E. Dietary Interventions in Inflammatory Bowel Disease. Nutrients. 2022 Oct 12;14(20):4261. doi: 10.3390/nu14204261.
3. Di Rosa C, Altomare A, Imperia E, Spiezia C, Khazrai YM, Guarino MPL. The Role of Dietary Fibers in the Management of IBD Symptoms. Nutrients. 2022 Nov 11;14(22):4775. doi: 10.3390/nu14224775. 
4. Ferenc K, Jarmakiewicz-Czaja S, Filip R. Components of the Fiber Diet in the Prevention and Treatment of IBD-An Update. Nutrients. 2022 Dec 29;15(1):162. doi: 10.3390/nu15010162.
5. Salvi PS, Cowles RA. Butyrate and the Intestinal Epithelium: Modulation of Proliferation and Inflammation in Homeostasis and Disease. Cells. 2021 Jul 14;10(7):1775. doi: 10.3390/cells10071775.
6. Sitkin S, Vakhitov T, Pokrotnieks J. Oral butyrate modulates the gut microbiota in patients with inflammatory bowel disease, most likely by reversing proinflammatory metabolic reprogramming of colonocytes.Neurogastroenterol Motil. 2021 Jan;33(1):e14038. doi: 10.1111/nmo.14038. 
7. Recharla N, Geesala R, Shi XZ. Gut Microbial Metabolite Butyrate and Its Therapeutic Role in Inflammatory Bowel Disease: A Literature Review. Nutrients. 2023 May 11;15(10):2275. doi: 10.3390/nu15102275.
8. Rao R, Samak G. Role of Glutamine in Protection of Intestinal Epithelial Tight Junctions. J Epithel Biol Pharmacol. 2012 Jan;5(Suppl 1-M7):47-54. doi: 10.2174/1875044301205010047. 
9. Wang B, Wu G, Zhou Z, Dai Z, Sun Y, Ji Y, Li W, Wang W, Liu C, Han F, Wu Z. Glutamine and intestinal barrier function. Amino Acids. 2015 Oct;47(10):2143-54. doi: 10.1007/s00726-014-1773-4. 
10. Perna S, Alalwan TA, Alaali Z, Alnashaba T, Gasparri C, Infantino V, Hammad L, Riva A, Petrangolini G, Allegrini P, Rondanelli M. The Role of Glutamine in the Complex Interaction between Gut Microbiota and Health: A Narrative Review. Int J Mol Sci. 2019 Oct 22;20(20):5232. doi: 10.3390/ijms20205232.
11. Yamamoto EA, Jørgensen TN. Relationships Between Vitamin D, Gut Microbiome, and Systemic Autoimmunity.Front Immunol. 2020 Jan 21;10:3141. doi: 10.3389/fimmu.2019.03141.
12. Nielsen OH, Hansen TI, Gubatan JM, Jensen KB, Rejnmark L. Managing vitamin D deficiency in inflammatory bowel disease. Frontline Gastroenterol. 2019 Oct;10(4):394-400. doi: 10.1136/flgastro-2018-101055.
13. Gao K, Mu CL, Farzi A, Zhu WY. Tryptophan Metabolism: A Link Between the Gut Microbiota and Brain. Adv Nutr. 2020 May 1;11(3):709-723. doi: 10.1093/advances/nmz127.
14. Taleb S. Tryptophan Dietary Impacts Gut Barrier and Metabolic Diseases. Front Immunol. 2019 Sep 10;10:2113. doi: 10.3389/fimmu.2019.02113.