Τα Οφέλη της Μαστίχας Χίου: Φυσική Προστασία για το Στομάχι

Χάρη στην παγκόσμια φήμη και τις διεθνείς αναγνωρίσεις που έχει λάβει, θα μπορούσε κάποιος να χαρακτηρίσει τη Μαστίχα Χίου ως ένα από τα πλέον διαδεδομένα φυσικά προϊόντα της χώρας μας. Η ιστορία της θεραπευτικής της χρήσης σε προβλήματα υγείας είναι μακραίωνη, κυρίως σε στομαχικές – γαστρεντερικές διαταραχές. Η σύγχρονη επιστήμη έρχεται να επιβεβαιώσει τις ωφέλιμες δράσεις που έχει για την υγεία μας, αποκαλύπτοντας τις σημαντικές φαρμακολογικές ιδιότητες που εμφανίζει.⁽¹⁾

Αξίζει λοιπόν να τη γνωρίσουμε καλύτερα.

Από τα Μαστιχόδεντρα στη Φαρμακολογία

Η Μαστίχα Χίου είναι η ρητίνη που εξάγεται από  την ποικιλία δέντρων Pistacia lentiscus.  Τα είδη Pistacia φύονται σε πολλές περιοχές της Μεσογείου. Όμως, χάρη στην μορφολογία και σύσταση του εδάφους, μόνο στο νότιο τμήμα της Χίου, καλλιεργείται συστηματικά το συγκεκριμένο είδος ανά τους αιώνες. Πρόκειται για 24 στο σύνολο χωριά, τα λεγόμενα Μαστιχοχώρια. Η καλλιέργεια και παραγωγή της Μαστίχας Χίου από τα συγκεκριμένα χωριά, συμπεριλαμβάνεται στον Κατάλογο της Unesco ως στοιχείο της Παγκόσμιας  Πολιτιστικής Κληρονομιάς. 

Από την αρχαιότητα, η Μαστίχα Χίου χρησιμοποιήθηκε ως μπαχαρικό, αλλά και ως προϊόν καλλυντικής περιποίησης. Όμως, η πλέον διαδεδομένη της χρήση αφορά σε θέματα υγείας, κυρίως του γαστρεντερικού. Παρότι έχουμε και προηγούμενες ιστορικές αναφορές, το 77μ.Χ. ο Έλληνας Ιατρός Διοσκουρίδης στο έργο του «De Materia Medica» (Περί Ύλης Ιατρικής) περιέγραψε με λεπτομέρειες, τις φαρμακευτικές χρήσεις από διάφορα παρασκευάσματα της ρητίνης. 

Στη σύγχρονη ιστορία, η Μαστίχα Χίου αρχίζει προσελκύει το ενδιαφέρον των επιστημόνων τη δεκαετία του 1980. Τότε δημοσιεύονται οι πρώτες επιστημονικές μελέτες για τις ευεργετικές δράσεις της ρητίνης στις γαστρεντερικές φλεγμονές. Συγκεκριμένα, οι έρευνες επικεντρώνονται στις ιδιότητες της ενάντια στα έλκη που προκαλεί στο στομάχι το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori). Μέχρι σήμερα, έχουν εντοπιστεί περισσότερες από 120 ουσίες που περιέχει η Μαστίχα Χίου.⁽¹⁾ Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι έχει εύρος φαρμακολογικών ιδιοτήτων, με όπως αντιβακτηριδιακές, αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, επουλωτικές.^(1,2)

Η Μαστίχα Χίου σε Γαστρεντερικές Διαταραχές 

Η Μαστίχα Χίου έχει αναγνωριστεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) ως παραδοσιακό φάρμακο φυτικής προέλευσης, με βάση τη μακρόχρονη χρήση της σε: ήπια θέματα δυσπεψίας, φλεγμονών του δέρματος, και για την επούλωση μικρών δερματικών πληγών.⁽³⁾

Όπως αναφέραμε, η ρητίνη από τα Μαστιχόδεντρα της Χίου βρίσκεται στο επίκεντρο των επιστημονικών μελετών, κυρίως για τις ωφέλιμες δράσεις της σε φλεγμονές που προκαλεί το Ελικοβακτηρίδιο του Πυλωρού. 

Το συγκεκριμένο βακτήριο αποτελεί τον κύριο παράγοντα κινδύνου για την πρόκληση πεπτικού έλκους. Η Μαστίχα Χίου, όπως δείχνουν τα επιστημονικά στοιχεία, εμφανίζει έντονη αντιβακτηριακή και ανασταλτική δράση στις φλεγμονές που προκαλεί το συγκεκριμένο βακτήριο. Οι παράγοντες που προκαλούν τη λοίμωξη και φλεγμονή είναι τρεις βακτηριακές πρωτεΐνες: VacA, GagA και HPNAP. Στην πρωτεΐνη HPNAP προσδίδεται η ενεργοποίηση των φλεγμονής στον οργανισμό. Οι πρωτεΐνες AGPs (αραβινογαλακτάνη) από την άλλη, που περιέχονται στη Μαστίχα Χίου, φαίνεται ότι αναστέλλουν αυτή τη διαδικασία.^(1,4,5)

Σημαντική φαίνεται πως είναι και η γενικότερη δράση της Μαστίχας Χίου στην προστασία του γαστρεντερικού βλεννογόνου. Χάρη στην αντιφλεγμονώδη της δράση, φαίνεται ότι συμβάλλει στην αναστολή φλεγμονωδών παραγόντων, όπως οι κυτοκίνες TNF-α, IL-6 αλλά και νιτρικού οξειδίου από την iNOS. Επίσης, δείχνει ότι μειώνει τη βλεννογονική υπεραιμία και το οίδημα, ενώ αυξάνει την έκκριση βλέννας. Παράγοντες που στο σύνολό τους συνηγορούν για την προφυλακτική αλλά και θεραπευτική  χρήση της Μαστίχας Χίου σε φλεγμονές στο στομάχι και πεπτικά έλκη.^(1,6,7)

Μαστίχα Χίου : Φυσική Γαστρο-Προστατευτική Δράση

Η Μαστίχα Χίου, που περιέχει το Gastrodep, αποτελεί ένα πραγματικό θησαυρό της Ελληνικής γης. Οι ρίζες της θεραπευτικής της χρήσης σε διάφορα θέματα υγείας φτάνουν από τα βάθη των αιώνων στο σήμερα. Οι φαρμακολογικές της ιδιότητες αναδεικνύονται ολοένα και περισσότερο, δίνοντας της εξέχοντα ρόλο ανάμεσα στα φυτά με θεραπευτικές δράσεις. Η αντιφλεγμονώδης της δράση την καθιστά πρωταγωνιστή στην φυσική προστασία ενάντια σε γαστρικά και πεπτικά έλκη.

Πηγές

1. Pachi VK, Mikropoulou EV, Gkiouvetidis P, Siafakas K, Argyropoulou A, Angelis A, Mitakou S, Halabalaki M. Traditional uses, phytochemistry and pharmacology of Chios mastic gum (Pistacia lentiscus var. Chia, Anacardiaceae): A review. J Ethnopharmacol. 2020 May 23;254:112485. doi: 10.1016/j.jep.2019.112485.
2. Milia E, Bullitta SM, Mastandrea G, Szotáková B, Schoubben A, Langhansová L, Quartu M, Bortone A, Eick S. Leaves and Fruits Preparations of Pistacia lentiscus L.: A Review on the Ethnopharmacological Uses and Implications in Inflammation and Infection. Antibiotics (Basel). 2021 Apr 12;10(4):425. doi: 10.3390/antibiotics10040425.
3. European Medicines Agency. European Union herbal monograph on Pistacia lentiscus L., resin (mastix).
4. Paraschos S, Magiatis P, Mitakou S, Petraki K, Kalliaropoulos A, Maragkoudakis P, Mentis A, Sgouras D, Skaltsounis AL. In vitro and in vivo activities of Chios mastic gum extracts and constituents against Helicobacter pylori. Antimicrob Agents Chemother. 2007 Feb;51(2):551-9. doi: 10.1128/AAC.00642-06. 
5. Kottakis, Filippos & Befani, Christina & Asiminas, Antonis & Kontou, Maria & Koliakos, George & Choli-Papadopoulou, Theodora. (2009). The C‐terminal Region of HPNAP Activates Neutrophils and Promotes Their Adhesion to Endothelial Cells. Helicobacter. 14. 177-9. 10.1111/j.1523-5378.2009.00678.x. 
6. Kakagia D, Papalois A, Lambropoulou M, Papachristou F, Trypsiannis G, Anagnostopoulos C, Pitiakoudis M, Tsaroucha A. The Use of Pistacia Lentiscus Chia Resin Versus Omeprazole in Protecting Male Rats Peptic Mucosa Against Cold Restraint Stress. J Crit Care Med (Targu Mures). 2020 May 6;6(2):100-110. doi: 10.2478/jccm-2020-0018. 
7. Boutemine IM, Amri M, Amir ZC, Fitting C, Mecherara-Idjeri S, Layaida K, Sennoun N, Berkane S, Cavaillon JM, Touil-Boukoffa C. Gastro-protective, therapeutic and anti-inflammatory activities of Pistacia lentiscus L. fatty oil against ethanol-induced gastric ulcers in rats. J Ethnopharmacol. 2018 Oct 5;224:273-282. doi: 10.1016/j.jep.2018.05.040.