Τι είναι η Μεταγευματική Γλυκόζη; Γιατί πρέπει να μας ενδιαφέρει όλους;

Στα πλαίσια ενός γενικού check up σίγουρα έχουμε στη λίστα μας και μια εξέταση αίματος που περιλαμβάνει τη μέτρηση της γλυκόζης (“ζαχάρου”) νηστείας. Την  ποσότητα δηλαδή γλυκόζης που υπάρχει στο αίμα μας όντας περίπου 10-12 ώρες νηστικοί. Αυτός είναι ένας σημαντικός δείκτης για την υγεία μας κυρίως για την πρόληψη και έλεγχο του διαβήτη.

Όμως, τα τελευταία ειδικά χρόνια, έχει αναδειχθεί ο κρίσιμος ρόλος που παίζουν στην υγεία και οι τιμές του “ζαχάρου” μας μετά το γεύμα.  Η μεταγευματική δηλαδή γλυκόζη, που αφορά στις τιμές 1-2 ώρες μετά του γεύματος. 

Μάλιστα το εξαιρετικά σημαντικό είναι ότι οι τιμές της μεταγευματικής γλυκόζης, είναι κάτι που θα πρέπει να μας αφορά όλους, ανεξάρτητα αν έχουμε διαβήτη ή όχι.

Σε αυτό το άρθρο θα γνωρίσουμε ορισμένα βασικά πράγματα για τη γλυκόζη, πώς επηρεάζεται από τα γεύματα, και γιατί πρέπει να της δώσουμε σημασία.

Γλυκόζη Αίματος: Πώς Επηρεάζεται από το Γεύμα μας;

Στην κυκλοφορία του αίματος διατηρείται πάντα μια ποσότητα γλυκόζης, καθώς αυτή αποτελεί τη βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό.  Η τροφή, και συγκεκριμένα οι υδατάνθρακες, εξασφαλίζουν τη διατήρηση αυτών των αποθεμάτων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τροφίμων πλούσιων σε υδατάνθρακες είναι: οι πατάτες, το ρύζι, το ψωμί, τα μακαρόνια, τα φρούτα, αλλά και τα γλυκά.

Όταν καταναλώσουμε υδατάνθρακες, ο οργανισμός θα τους διασπάσει με τη βοήθεια ενζύμων. Έπειτα, θα απελευθερωθεί γλυκόζη, η οποία θα απορροφηθεί από το έντερο και θα περάσει στην κυκλοφορία του αίματος ώστε να μεταφερθεί στα κύτταρα. Αυτή η απορρόφηση θα προκαλέσει και μια περιστασιακή, αλλά σημαντική άνοδο στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Χάρη στη δράση της ινσουλίνης, μιας ορμόνης που παράγεται από το πάγκρεας, τα κύτταρα θα “λάβουν” το σήμα για να εισάγουν τη γλυκόζη που χρειάζονται. Όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί, τα επίπεδα γλυκόζης θα επανέλθουν περίπου στα πρότερα επίπεδα (περίπου 3 ώρες μετά το γεύμα).  Αυτή η αυξομείωση στα επίπεδα της μεταγευματικής γλυκόζης  παρουσιάζεται με απλουστευμένο τρόπο στο παρακάτω γράφημα.

Γράφημα 1: Ενδεικτική καμπύλη των τιμών γλυκόζης μετά το γεύμα σε σχέση με το χρόνο.

Οι αυξομειώσεις των τιμών γλυκόζης στο αίμα επηρεάζονται άμεσα από το είδος και την ποσότητα των υδατανθράκων που τρώμε. Οι ειδικοί συστήνουν να προτιμούμε τους υδατάνθρακες που είναι σύνθετοι με αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες (λαχανικά, ολικής άλεσης προϊόντα, όσπρια). Ο λόγος είναι ότι οι φυτικές ίνες που περιέχουν δεν πέπτονται από τον οργανισμό και καθυστερούν την πέψη. Αποτέλεσμα είναι οι πιο “ομαλές” διακυμάνσεις της μεταγευματικής γλυκόζης, με πιο χαμηλή “κορυφή” (πράσινη καμπύλη στο παρακάτω γράφημα). Αντίθετα, τροφές πλούσιες σε πιο απλούς υδατάνθρακες, όπως η ζάχαρη και το λευκό αλεύρι, κάνουν πιο έντονες διακυμάνσεις με πιο αυξημένη “κορυφή” (κόκκινη καμπύλη στο παρακάτω γράφημα).

Γράφημα 1: Ενδεικτική καμπύλη των τιμών γλυκόζης μετά το γεύμα σε σχέση με το χρόνο. Με κόκκινο χρώμα μια καμπύλη που δείχνει απότομες διακυμάνσεις (λόγω υψηλής μεταγευματικής αιχμής). Με πράσινο χρώμα μια καμπύλη γλυκόζης με πιο ομαλές διακυμάνσεις.

Πώς επηρεάζει η Μεταγευματική γλυκόζη την Υγεία;

Οι επιστήμονες τονίζουν την σπουδαιότητα του ελέγχου της μεταγευματικής γλυκόζης, καθώς φαίνεται ότι μπορεί να επηρεάσει σημαντικά διάφορους παράγοντες υγείας. 

Πρώτα και κύρια, αφορά ιδιαίτερα τις περιπτώσεις ατόμων με προδιαβήτη και Διαβήτη, όπου ο έλεγχος της γλυκόζης είναι κρίσιμος για την εξέλιξη της πάθησης και των επιπτώσεών της. Ενδεχομένως μάλιστα, η γλυκόζη νηστείας αλλά και η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c (μια πιο αξιόπιστη μέτρηση), να μην αντανακλούν διαταραχές στη μεταγευματική γλυκόζη. Έτσι, για την πιο ολοκληρωμένη διαχείριση του προδιαβήτη και διαβήτη είναι σημαντικό να ελέγχονται και τα επίπεδα της μεταγευματικής γλυκόζης.

Οι απότομες αυξομειώσεις της γλυκόζης μετά το γεύμα, μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα, και μάλιστα ακόμα και σε άτομα που δεν έχουν θέματα διαβήτη. Φαίνεται ότι η απότομη άνοδος της μεταγευματικής γλυκόζης μπορεί να έχει σημαντικά “τοξικές” επιδράσεις στα αγγεία, λόγω ενεργοποίησης παραγόντων οξειδωτικού στρες και φλεγμονής.

Αντίθετα, οι φυσιολογικές καμπύλες της μεταγευματικής γλυκόζης έχουν συσχετιστεί σε κλινικές μελέτες με διάφορα οφέλη για την υγεία, όπως: 

• Συμβολή στην απώλεια βάρους
• Βελτίωση του αισθήματος κορεσμού (ρύθμιση αισθήματος πείνας)
• Βελτίωση της ποιότητας και της διάρκειας του  ύπνου
• Βελτίωση της πνευματικής λειτουργίας

Από τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς τις βλαβερές επιδράσεις που μπορεί να έχουν τα αυξημένα επίπεδα μεταγευματικής γλυκόζης στο αίμα. Το εξαιρετικά θετικό όμως είναι ότι πρόκειται για μια παράμετρο που κυρίως βρίσκεται στο χέρι μας να ελέγξουμε, αφού επηρεάζεται άμεσα από τις διατροφικές μας επιλογές. Έτσι, επιλέγουμε το γεύμα μας, δίνοντας έμφαση στο είδος και την ποσότητα των υδατανθράκων που θα καταναλώσουμε, και επιλέγοντας ένα ισορροπημένο σε θρεπτικά γεύμα (πρωτεΐνες και λιπαρά) ^(1-4). 

Glicoper: Ο Φυσικός μας Σύμμαχος στη Μεταγευματική Γλυκόζη

Το Glicoper, ένα διατροφικό συμπλήρωμα με εκχύλισμα Λευκής Μουριάς (Morus alba), είναι χρήσιμο στις αυξημένες μεταγευματικές αιχμές γλυκόζης. 

Όπως έχει φανεί σε κλινικές μελέτες, τα εκχυλίσματα φύλλων Morus alba, με περιεκτικότητα 5% στη φυσική ουσία 1-DNJ, μπορούν να μειώσουν έως 40% την κορυφή της μεταγευματικής γλυκόζης μετά από γεύμα με υδατάνθρακες. 

Έτσι, το Glicoper, μαζί με τις κατάλληλες διατροφικές επιλογές, αποτελεί τον ιδανικό μας σύμμαχο στα αυξημένα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης ^(5-9).

Πηγές

1. Relation to A1C and Cardiovascular Disease. Clin Diabetes. 2019 Jul;37(3):250-259. doi: 10.2337/cd18-0040. 
2. Hanssen NMJ, Kraakman MJ, Flynn MC, Nagareddy PR, Schalkwijk CG, Murphy AJ. Postprandial Glucose Spikes, an Important Contributor to Cardiovascular Disease in Diabetes? Front Cardiovasc Med. 2020 Sep 18;7:570553. doi: 10.3389/fcvm.2020.570553.
3. Madsbad S. Impact of postprandial glucose control on diabetes-related complications: How is the evidence evolving? J Diabetes Complications. 2016 Mar;30(2):374-85. doi: 10.1016/j.jdiacomp.2015.09.019. 
4. Jarvis PRE, Cardin JL, Nisevich-Bede PM, McCarter JP. Continuous glucose monitoring in a healthy population: understanding the post-prandial glycemic response in individuals without diabetes mellitus. Metabolism. 2023 Sep;146:155640. doi: 10.1016/j.metabol.2023.155640.
5. Thondre PS, Lightowler H, Ahlstrom L, Gallagher A. Mulberry leaf extract improves glycaemic response and insulaemic response to sucrose in healthy subjects: results of a randomized, double blind, placebo-controlled study.Nutr Metab (Lond). 2021 Apr 15;18(1):41. doi: 10.1186/s12986-021-00571-2.
6. Lown M, Fuller R, Lightowler H, Fraser A, Gallagher A, Stuart B, Byrne C, Lewith G. Mulberry-extract improves glucose tolerance and decreases insulin concentrations in normoglycaemic adults: Results of a randomised double-blind placebo-controlled study. PLoS One. 2017 Feb 22;12(2):e0172239. doi: 10.1371/journal.pone.0172239.
7. Gheldof N, Francey C, Rytz A, Egli L, Delodder F, Bovetto L, Piccardi N, Darimont C. Effect of Different Nutritional Supplements on Glucose Response of Complete Meals in Two Crossover Studies. Nutrients. 2022 Jun 28;14(13):2674. doi: 10.3390/nu14132674.
8. Thaipitakwong T, Supasyndh O, Rasmi Y, Aramwit P. A randomized controlled study of dose-finding, efficacy, and safety of mulberry leaves on glycemic profiles in obese persons with borderline diabetes. Complement Ther Med. 2020 Mar;49:102292. doi: 10.1016/j.ctim.2019.102292.
9. Ntalouka F, Tsirivakou A. Morus alba: natural and valuable effects in weight loss management. Front Clin Diabetes Healthc. 2024 Oct 25;5:1395688. doi: 10.3389/fcdhc.2024.1395688.